در برابر هجمه دشمن نباید منفعلانه عمل کرد | نباید روند قانونی کشور مختل شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمدمهدی شب زنده دار عضو فقهای شورای نگهبان در چهارمین جلسه از تبیین و تحلیل گام دوم انقلاب اسلامی با اشاره به فراز دیگری از این منشور گفت: رهبری در ادامه بیانیه فرمود"انقلاب اسلامی همچون پدیده‌ای زنده و با اراده، همواره دارای انعطاف و آماده‌ی تصحیح خطاهای خویش است، اما تجدیدنظرپذیر و اهل انفعال نیست".

وی در تشریح و تبیین فراز مذکور افزود: این فرمایش یعنی نباید دست از انقلاب برداشت و در مقابل هجمه ها و دسیسه های دشمن منفعل بود؛ چون کارگزاران انقلاب معصوم نیستند ممکن است خطا و اشتباه داشته باشند و اگر کسی خطا و اشتباه آنان را با استدلال جواب داد حتما آن را می پذیرند و باید بپذیرند، در ادامه می فرماید "به نقدها حساسیت مثبت نشان می‌دهد و آن را نعمت خدا و هشدار به صاحبان حرفهای بی‌عمل می‌شمارد".

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این که در کشور اگر کسی مناقشه ای دارد یا در برنامه ریزی یا عملکردی نقدی دارد، نظر خود را بیان می کند، اظهار داشت: البته در نظام اسلامی برخی از مراکز و نهادها برای رسیدگی به مناقشات در نظر گرفته شده است.

وی ادامه داد: دیوان عدالت اداری برای این است که تمام آحاد ملت هر مناقشه ای در هر قانون، آیین نامه، اساس نامه، دستور العمل یا بخش نامه دارند و آن را خلاف شرع یا قانون اساسی می بینند می توانند آن را به دیوان عدالت منعکس کنند و دیوان عدالت اگر بر خلاف قوانین عادی است خودش بررسی می کند و اگر برخلاف بود ابطال می کند.

آیت الله شب زنده دار ابراز داشت: دیوان عدالت اگر خلاف شرع یا قانون اساسی باشد به شورای نگهبان می فرستد و اگر خلاف شرع باشد وظیفه فقهای شورای نگهبان است که بررسی کنند، اگر حکمی، قانونی، دستورالعملی، آیین نامه ای خلاف موازین شرعی بود این حق برای شورای نگهبان است که آن را ابطال کند و این از لحاظ قانونی در قانون اساسی تعبیه شده است که یکی از افتخارات است.

وی عنوان کرد: یکی از کسانی که فقدانش ضایعه ای برای شورای نگهبان و نظام است آیت الله مومن بود که با دقت و وسواس همه پرونده هایی که محل اشکال بود را مطالعه می کردند. ایشان با مطالعه‌ قبلی و با دقت که گاهی چند ساعت روی این‌ها وقت صرف می‌کردند در جلسه حاضر می‌شدند و خیلی مراعات این جهت را می‌کردند و از آن‌طرف هم باانصاف بودند.

عضو فقهای شورای نگهبان خاطرنشان کرد: ایشان خیلی وقت‌ها برای دیگران مفید بودند، اما گاهی در بحث مناقشه ای پیش می آمد و اگر می دیدند حرف یا اشکال دیگران وارد است دیگر مجامله نمی کردند و عدول می کردند که این واقعاً درس و اخلاقی عملی برای امثال بنده بود.

وی اضافه کرد: در اینجا هم رهبر انقلاب اینگونه می‌فرمایند که ما با نظر مثبت به اشکالات نگاه کنیم و نقد به درد بخور و نقد صحیح در هر مرحله‌ای باعث تکامل و رفع نقایص می‌شود. می‌فرمایند که:"اما به هیچ بهانه‌ای از ارزشهایش که بحمدالله با ایمان دینی مردم آمیخته است، فاصله نمی‌گیرد. انقلاب اسلامی پس از نظام‌سازی به رکود و خموشی دچار نشده و نمی‌شود و میان جوشش انقلابی و نظم سیاسی و اجتماعی تضاد و ناسازگاری نمی‌بیند، بلکه از نظریه‌ نظام انقلابی تا ابد دفاع می‌کند".

آیت الله شب زنده دار با بیان این که باید نظم را مراعات کرد، گفت: قانونی که به آن رأی داده شده و آن تشکیلاتی که نظام بر اساس آن دارد اداره می‌شود را نباید مختل کرد.

وی افزود: وقتی یک قانون به مجلس می‌آید و مجلس روی آن کار می‌کند و رأی می‌دهد، بعد به شورای نگهبان می‌آید، آن‌جا هم بحث می‌شود که خلاف شرع یا قانون اساسی است یا نیست که فرضاً گفتند که خلاف شرع یا خلاف قانون اساسی است.

عضو فقهای شورای نگهبان اظهار داشت: گاهی ممکن است خلاف شرع یا خلاف قانون اساسی بودن مزاحم اقوایی داشته باشد، این هم فقه و حکم خدای متعال است که اگر مزاحم اقوایی دارد باید طرف مزاحم اقوی را گرفت. یک جای دیگری برای این نوع مسائل به نام تشخیص مصلحت درست کردند و آن‌جا باید روی مصالح فکر کنند که در باب تزاحم کدام اهم است.

وی ادامه داد: لوایحی که الان محل بحث است اجزای FATF هستند، رهبری در همین جلساتی که خدمت ایشان می رسیم، البته بین ما جمع حقوقدانان نبودند، به شورای نگهبان فرمودند: شما کار خودتان را انجام بدهید اگر خلاف شرع می‌بینید بگویید خلاف شرع است، اگر خلاف قانون اساسی می‌بینید بگویید خلاف قانون اساسی است، اگر در اثر این گفته‌ شما یک بن‌بستی ایجاد می‌شود، نظام برای آن بن‌بست فکر کرده است و آن تشخیص مصلحت است.

استاد حوزه علمیه قم ابراز داشت: حالا اگر بنا باشد که ما این نظم را مراعات نکنیم و مجمع تشخیص مصلحت و شورای نگهبان را آماج حملات و هجمه ها قرار دهیم پس کجا باید درست تصمیم بگیرند؟ باید یک جایی بنشیند درست فکر کند، طرفین اطراف مسأله را ببیند، مصالح و مفاسد را ببینند که البته این افراد معصوم نیستند.

وی عنون کرد: ارائه‌ راهنمایی، اشکال کردن درست و صحیح و منتقل کردن به آن‌ها کار صحیحی است، اما اگر جو را به گونه ای کنند که افراد نتوانند تصمیم گیری کنند کار غلطی است، اگر افراد می گویند که فلان موضوع مضرات یا خوبی هایی دارد باید این مسائل را لیست کرده و با استدلال سخت بگویند که این کار  باید انجام شود و واقعاً هر کسی تشخیص می‌دهد، استدلال دارد و دلیل دارد باید منتقل کند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: نباید کاری نکنند در نظاماتی که برای سامان دادن امور  قرار داده شده هرج و مرج شود تا افراد بتوانند درست تصمیم بگیرند، دیگر سیاسی‌کاری نکنند و واقعاً آن‌‌چه که مصلحت است آن را انتخاب کنند، نباید کاری کرد که نتوانند این وظیفه‌ای را که قانون به عهده‌ آن‌ها گذاشته و رهبری از آن‌ها تقاضا می‌کنند را انجام دهند.

وی اضافه کرد: وقتی نزد رهبر انقلاب مطلبی گفته شود ایشان با روی باز گوش می‌کنند، بحث‌هایی هم که گاهی می‌شود بدون ‌رودربایستی آن‌جا بحث می شود، یعنی این‌ گونه نیست که بخاطر عظمت و ابهت ایشان افراد اشکالاتشان را نگویند. اشکالات در بحث‌های فقهی، علمی و چه در همین بحث‌هایی که گاهی ممکن است پیش بیاید گفته می‌شود و کسی اشکالی به ذهنش می‌آید، حرفی دارد این حرف را می‌زند.

آیت الله شب زنده دار تأکید کرد: البته ایشان قوی‌الحجه هستند و تجربات فراوانی دارند معمولاً توضیح می‌دهند گاهی هم ممکن است که بپذیرند. یادم هست یک موقعی مرحوم آقای شاهرودی درباره بحث قاچاق یک مطلبی را فرمودند و یک پیشنهادی کردند و رهبری هم پذیرفتند؛ بنابراین اگر از مسؤولان کسانی باشند که نمی‌پذیرند یا در حرف می‌گویند می‌پذیریم ولی در عمل نمی‌پذیرند، مشکلی است که باید حل شود.

وی افزود: در تزاحمات باید جوانب مختلف را مراعات کرد. چند سال قبل یک لایحه‌ای آمده بود که بسیاری از مکان های مراکز آموزشی از ابتدایی تا دانشگاه‌ها اجاره‌ای بودند و مدت اجاره‌ این مکان ها تمام شده بود. صاحبان آن‌ها کشور از دادگاه‌ها حکم تخلیه گرفته بودند، این مسأله به مجلس رفته بود چون یک مشکل برای نظام آموزشی کشور، از ابتدایی تا انتها پیش آمده بود که بسیاری از این مراکز باید تعطیل شود. مجلس گفته بود تا دو سال و نیم مال الاجاره این مکان ها پرداخت شود و تخلیه این مکان ها به تعویق بیفتد.

عضو فقهای شورای نگهبان اظهار داشت: این لایحه به شورای نگهبان آمد، شورای نگهبان به حکم اولی گفت این تعویق خلاف شرع است چون اجاره‌ها به سر آمده و مُلاک راضی نیستند «لایجوز التصرف فی مال احد الا بطیبة نفس منه» پس جایز نیست. این موضوع به تشخیص مصلحت رفت تا در آن  همه جوانب را ملاحظه  کنند.

وی ادامه داد: در تشخیص مصلحت از طوایف و تخصص‌های مختلف جمع می‌شوند و هم‌فکری می‌کنند، کمیسیون‌های مختلف وجود دارد که مسائل را بررسی می کند یا مثلاً بررسی می شود اگر بعضی از تسهیلاتی که ربوی است از خارج گرفته نشود اختلالی در کشور به وجود می‌آید یا خیر.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ابراز داشت: احتیاج است  بررسی شود فلان طرح‌ها، اگر انجام نشوند چه‌ خواهد شد؟ چون تشخیص این ها به افرادی احتیاج دارد که در اجرا کار کردند و اطلاعات کافی دارند، موضوع به مجمع تشخیص می رود و در شورای نگهبان این ظرفیت وجود ندارد.

وی عنوان کرد: ممکن است کسی که هم عضو شورای نگهبان است و هم عضو تشخیص مصلحت است، در شورای نگهبان بخاطر این که ضابطه‌ این است احکام اولی را بدون این مصالح نگاه کند یک‌طوری نظر بدهد ولی در تشخیص مصلحت استدلالات و تزاحم را ببیند و به اقتضای آن‌جا رأیی دهد که در شورای نگهبان نداده و این گاهی اتفاق می‌افتد.